موارد ذیل برگرفته از شبکه راهنمای تشخیص و درمان SIGN به آدرس www.sign.ac.uk  میباشد. این راهنما در نوامبر 2008 تهیه شده و حاوی نکات کلیدی در تشخیص و درمان سردردها میباشد. مطالعه آن را به همه همکاران توصیه می نمایم.

توصیه های کلیدی:

*علائم و نشانه ها:

1-بیمارانی که با اپیزودهای شدید و ناتوان کننده سردرد همراه با تهوع و حساسیت به نور مراجعه کرده و آزمایشات نورولوژیک در آنها طبیعی میباشد باید مبتلا به میگرن در نظر گرفته شوند. میگرن شیوه درمانی خاصی دارد و در 50 درصد موارد به اشتباه بعنوان سردرد غیرمیگرنی تشخیص و درمان میشوند.

2- بیمارانی که با سردرد و علائم خطر(red flag) برای سردردهای ثانویه مراجعه می کنند باید جهت ارزیابی بیشتر به متخصص مراجعه نمایند.

بیشتر بیماران مبتلا به سردرد اولیه هستند و به ارزیابی بیشتر نیاز ندارند. علائم خطرکه میتواند به تشخیص سردرد ثانویه منجر شود متعددند و در فصول بعدی به آنها پرداخته شده است.

3-بیمارانی که اولین حمله سردرد ناگهانی و خیلی شدید (thunderclap) را تجربه می نمایند باید بلافاصله جهت انجام اقدامات تشخیصی و درمانی به یک مرکز پیشرفته اعزام شوند.

این نوع سردرد یک اورژانس پزشکی بوده و ممکن است ناشی از subarachnoid hemorrhage باشد.

4-در همه بیماران مسن تر از 50 سال که با سردردجدید و یا تغییر در سردرد مراجعه نموده اند باید Giant cell arteritis مدنظر قرار گیرد.

GCA  یک اورژانس پزشکی بوده و میتواند با عوارض عصبی و بینائی متعددی همراه شود و به درمان موثر و قطعی برای آن وجود دارد.

*وسایل ارزیابی:

پزشکان باید از جداول ثبت علائم روزانه(Diaries) و پرسشنامه های خاص جهت تشخیص و درمان مناسب سردرد استفاده نمایند.

در ادامه نمونه جدول ثبت علائم روزانه و پرسشنامه خواهد آمد.

*بررسیهای پاراکلینیک:

1-در بیمارانی که شرح حال مشخصی از سردرد میگرنی میدهند یا علائم خطر سردرد ثانویه در آنها وجود ندارد و یا ارزیابی نورولوژیک در آنها طبیعی می باشد نیاز به بررسی پاراکلینیک نمی باشد.

استفاده بدون مورد از CT Scan  و MRI نه تنها مشکلی از بیمار را حل نمیکند بلکه حتی شاید بر اضطراب بیمار بیافزاید و یا پزشک را در رسیدن به یک تشخیص صحیح  گمراه نماید. بنابراین بهتر است استفاده از این وسایل محدود به موارد مظنون به سردرد ثانویه باشد.

2- در مواردی که بیمار با یک سردرد ناگهانی و شدید مراجعه نموده است ترجیحا ظرف 12ساعت باید ارزیابی پاراکلینیک صورت گیرد. در این موارد اگر CT Scan تشخیصی نبود از LP استفاده می شود.

در SAH خون سریعا تجزیه میشود و ممکن است در CT Scan ردپائی از آن دیده نشود. در این موارد وقتی SAH همچنان تشخیص اول میباشد بهتر است 12 ساعت پس از شروع سردرد بیمار LP شود.

*میگرن:

1- اگر حملات سردرد میگرنی به مسکنهای ساده جواب نداد از تریپتانهای خوراکی جهت کنترل موارد حاد با هر شدتی از سردرد میتوان کمک گرفت.

لازم بذکر است میگرن سردردی ناتوان کننده است و در اغلب موارد بصورت ناقص و نادرست درمان میشود.

2- از ضد دردهای اپیوئیدی بدلیل پتانسیل بالای آنها در ایجاد سردردهای ناشی از مصرف بیش از حد دارو (Medication overuse headache) و نیز وابستگی باید خودداری کرد.

3-مصرف قرصهای ترکیبی پیشگیری از بارداری در زنان مبتلا به میگرن توام با اورا بدلیل افزایش خطر ابتلا به CVA ممنوع میباشد.

*سردرد اتونومیک تریژمینال(TRIGEMINAL AUTONOMIC CEPHALALGIAS):

1- تزریق زیرجلدی 6 میلیگرم Sumatriptan انتخاب اول درمان حملات حاد سردرد خوشه ای(Cluster) میباشد.

*سردرد ناشی از مصرف بیش از حد دارو:

1- در هر بیماری که با سردرد روزانه مزمن(Chronic daily headache) مراجعه کرده باید سردرد ناشی از مصرف بیش از حد داروهای مسکن در نظر گرفته شود. سردرد روزانه مزمن به سردردی گفته میشود که بیش از 15 روز در ماه برای بیش از 3 ماه وجود داشته باشد.

2-پزشکان باید بدانند که همه بیماران مبتلا به سردرد چه آنهائی که موارد حاد سردرد را درمان میکنند و چه آنهائی که تحت درمان پروفیلاکسی هستند مستعد سردردهای ناشی از استفاده فراوان مسکن میباشند. بخصوص مبتلایان به میگرن و دیگر سردردهای راجعه که از مسکنهای اپیوئیدی و تریپتانهااستفاده میکنند بیشتر در معرض خطر هستند.